BIOGRAFI SINGKET KANG IBING Ibing Kusmayatna atawa nu kasohor Kang Ibing ngaran aslina mah Radén Aang Kusmayatna Kusumadinata lahir di Sumedang ping 20 Juli 1946. Ngantunkeun di RS Al-Islam Jl. Soekarno Hatta Bandung ping 19 Agustus 2010. Putra ti Radén Suyatna Kusumahdinata jeung Radén Kusdiyah. Satamatna ti SMA nuluykeun ka Jurusan Bahasa Rusia Fakultas Sastra UNPAD nepi ka lulus jadi sarjana muda. Nalika mahasiswa kungsi jadi Pupuhu Kasenian Daya Mahasiswa SundaDAMAS, Penasihat Departemen Kesenian UNPAD, sarta jadi asistén dosén Fakultas Sastra. Taun 1986, di Bandung loba radio swasta niaga saperti Radio Mara 27. Ibing ngamimitian karirna tidinya salaku nu sok siaran di radio sarta nu ngokolakeun acara obrolan rinéh, bodor tapi pinuh ku kritik dina Radio Mara. Kalawan lentong Sundana nu has sarta cara mawakeun acara nu ngalér ngidul kumaha karep jadi hiji hal nu unik tur dipikaresep ku masarakat. Bareng jeung Aom Kusman, Suryana Patah, Wawa Sofyan,sarta Ujang nyieun grup lawak “de Kabayan” 1970-an. Taun 1975 jadi tokoh utama dina pilem "Si Kabayan" kalawan produsernaTuty Suprapto. Tuluy maén pilem-pilem lianna kayaning "Aténg the Godfather" 1976, "Apanya Dong" 1985, "Si Kabayan dan Gadis Modéren" 1990, "Bang Kojak" 1977, "Boss Carmad" 1990, "Komar Si Glen Kemon Mudik" 1990, "Warisan Terlarang"1990, jeung "Di Sana Senang Di Sini Senang" 1990. BIOGRAFI SINKET DARSO Darso gumelar di Bandung, Jawa Barat dina ping 12 Agustus 1945 ngabogaan ngaran pepek Hendarso. Salila leuwih ti 45 taun, Hendarso satia midangkeun calung, parabot musik tina awi, anu saterusna dihijikeun jeung dangdut sarta pop. Sawaréh urang nyebutkeun manéhna minangka Michael Darso Si Raja Pop Sunda, milah rupa ti raja pop dunya nyaeta Michael Jackson. Sarakanana di lembur Cirateun, Lembang, Kabupaten Bandung Barat. Kurang leuwih 300 judul dina salila hirupna, Darso geus nyieun lagu boh midangkeun calung atawa pop sunda Album éta aya anu direkam di studio, aya ogé anu direkam basa keur manéhna nyanyi di panggung. Darso ngamimitian karirna salaku pamaén bas dina grup musik Nada Karya sarta Nada Kencana. Kantos milu jeung Band anu dipiboga ku Puseur Persenjataan Kavaleri Bandung. Manéhna ngandeg lantaran kakeunaan perkara G 30 S/PKI. Dina taun 1968 anjeunna mitembeyan deui karirna bareng lanceukna Uko Hendarso midangkeun musik kalayan instrumen utama nyaéta "calung" salah sahiji lagu anu kawentar nyaeta "Kiamat'. Luhur arahan Darso diajak pikeun témbong di RRI babarengan jeung grup Baskara Saba Désa. . Teu sawatara lila Asmara Record ngarékam pidangan Darso dina pita kaset. Sawatara lagu anu kaceluk nyaéta "Kembang Ujung", "Cangkurileung", sarta "Panineungan".Dina taun 90-an ngaran Darso beuki kawentar saenggeus TVRI mindeng mintonkeunana. Darso ogé ngamimitian make parabot musik séjéna kawas tarompet sarta organ rupa musik anu pernah dipidangkeun sajaba pop sunda ogé dangdut. Hariringna anu kaceluk dina mangsa harita nepi ka kiwari nyaéta "Randa Geulis", "Maribaya", "Dina Amparan Sajadah", "Kabogoh Jauh". Dina taun 2005 manéhna meunang pangajén ti Gubernur Jabar Danny Setiawan mangrupa Kasinugrahan Musik Jabar 2005 sarta dina taun 2009 manéhna meunang ogé pangajén ti Walikota Bandung Dada rosada mangrupa Kasinugrahan Budaya Dayeuh Bandung 2009. Nurutkeun beja, Darso maot dinten Senén, kaping 12 Séptember 2011, dina wanci WIB, di Rumah Sakit Soreang, Kabupatén Bandung.. Mun diwincik tina mintonkeun seni sunda, bisa kasebutkeun Darso teh salah sahiji inohong legenda musik pop sunda. Loba hasil ciptana, disaluyukeun pikeun ngahirupkeun musik Sunda. Pangabisana pikeun ngahijikeun musik sunda pituin Sunda jeung Musik Pop, manehna mangrupa salah sahiji seniman sarta musisi anu sapatutna diajenan, sabab loba jelema anu mere pangajen minangka Legenda Pop Sunda’. Nepi ka ayeuna tacan aya beja anu pasti ngeunaan cukang lantaran maotna The Fenomenon éta. Tapi naon waé anu lumangsung, susuganan anjeuna dibéré tempat anu pangalusna ku Alloh SWT, sarta karya anjeunna bisa langgeng sarta satia di haté urang Sunda. BIOGRAFI SINGKET RAHMATTULLAH ADING AFFANDIE RAF Rahmatullah Ading Affandie gumelar di Ciamis, 12 Oktober 1929 – pupus di Bandung, 6 Pébruari 2008 dina yuswa 78 taun putra ti Bapak Udin Tampura jeung Ibu Ratna Permana. Atikanana dimimitian ti HIS dituluykeun ka Pasantrén Miftahul Huda Ciamis. Dina mangsa revolusi Jepang, RAF nuluykeun atikanana ka sakola Pertanian Tasikmalaya sarta SMA di Bandung. RAF nyuprih pangarti ogé di Fakultas Hukum Universitas Indonesia Jakarta nepi ka tingkat Sarjana Muda. Taun 1963 RAF jadi pagawé Perkebunan Negara IX nepi ka pangsiun ti PTP XII dina taun 1983. Taun 1951-1954, RAF kungsi jadi koméntator maén bal di RRI Jakarta jeung Bandung. RAF ogé salasahiji tokoh nu miboga jasa dina mekarkeun ngaran Persib. Taun 1954-1955 RAF jadi Ketua Komisi Teknik di Persib. Pamaén Persib nu kasohor kungsi diasuh ku RAF nya éta Rukman, Komar, Rukma jeung Parhim. Taun 1955 RAF jadi Pemrakarsa Simposium Sastra Sunda nu diayakeun di Jakarta Taun 1956 RAF kapilih jadi anggota pangurus LBSS, tuluy dipercaya jadi Pupuhu Bagéan Sastra dina kapangurusan hasil Kongres 1958. Taun 1956 ogé RAF kapilih jadi Pupuhu Calagara Kongrés Pemuda Sunda nu diayakeun di Bandung 4-7 November 1956. Ti taun 1983 jadi Pupuhu Badan Koordinasi Kesenian Nasional Indonesia BKKNI cabang Jawa Barat sarta diangkat jadi anggota DPRD Jabar ti Fraksi Karya Pembangunan1982-1997. Minangka sastrawan nu kawilang produktif, RAF geus ngarang ratusan naskah sinétron, operet, sawatara novel kayaning Nu Kaul Lagu Kaleon 1989, Bentang Lapang sarta kumpulan carponDongeng Enteng ti Pasantren 1961. Karya nu mangrupa naskah drama diantarana Dakwaan dan Yaomal Qiyamah nu ditulis dina taun 1950-an sarta geus dipintonkeun sababaraha kali. RAF ogé nulis skenario film Si Kabayan, Ratu Ular jrrd nu dipintonkeun ku TVRI Pusat. Aya ogé naskah gending karesmen dina judul "Ruhak Padjadjaran" nu kungsi dipintonkeun di Teater Terbuka Taman Budaya Jawa Barat tanggal 17 Juli 2006. Naskah serial Inohong di Bojong Rangkong nu ditulisna teu leuwih ti 110 judul. "Inohong di Bojong Rangkong" mangrupa sinétron komedi satir nu miboga suasana islami sarta nyunda. Konsep seni islami geus jadi ciri has RAF. Dina taun 1963 RAF ngagarap kasidah modern nya éta Lingga Binangkit. Sanggeus sapuluh taun, Lingga Binangkit mekar jadi grup lianna nya éta Patria. Ciri lainna nya éta satirna nu dianggap seukeut. Saacan jaman reformasi, RAF salaku mantan anggota DPRD Jabar ti Fraksi Karya Pembangunan dina kritik-kritikanana mindeng nyugak ka pamaréntahan. Taun 1961 RAF kasinugerahan hadiah LBSS pikeun buku kumpulan carpon Dongéng Énténg ti Pasantrén. Taun 1990kasinugerahan hadiah Rancage kalawan novelna Nu Kaul Lagu Kaléon. Taun 1998 buku biografi RAF Urang Banjarsari jadi Inohong di Bojongrangkong diterbitkeun ku Geger Sunten. Kitu ogé jeung lalampahan RAF nalika naék haji dibukukeun ku Geger Sunten kalawan judul Akina Puri ka Tanah Suci.
BiografiEgkos Koswara Bahasa Sunda ENGKOS KOSWARA, lahir tanggal 20 Juni 1965, di Cisarua, Bogor. Lulus ti SMP taun 1981 henteu bisa nuluykeun sakola lantaran kolotna ripuh teu bogaeun biaya, sanajan kitu Pa Engkos henteu putus asa.
Indonesia BIOGRAFI KANG IBING Sang Legenda Sunda Kang Ibing adalah pelawak Indonesia yang tergabung dengan grup lawak De’Kabayan yang terdiri antara lain Aom Kusman dan Suryana Fatah. Pelawak ini juga aktif dalam kesenian Sunda dan pula pernah aktif sebagai Penyiar Radio Mara Bandung bersama Wildan Nasution. Pemilik nama lengkap R. Aang Kusmayatna Kusiyana Samba Kurnia Kusumadinata ini berasal dari pasangan R Suyatna Bin Aang – Nyi R Kusdiah Ratna Komala. Ibing ikut kakek dan neneknya tinggal di kawasan Jl Asia Afrika. Semasa kecilnya, Ibing terkenal sebagai anak nakal karena tak bisa diam. Ada saja ulah yang dilakukannya, semisal mencat kambing tetangga. Ibing yang berotak cerdas, masuk Universitas Padjadjaran, Jurusan Sastra Rusia selulus dari SMAN 4 Bandung. Ia pun terpaksa tinggal di DAMAS Daya Mahasiswa Sunda karena tak sanggup bayar uang kos. Untuk menyambung hidup, tiap jam ia pergi ke Pasar Andir dan berjualan singkong. Tak jarang, sebagian uang hasil berjualan singkong dikirim ke orangtuanya untuk membantu biaya sekolah adik-adiknya. Kang Ibing pernah menjabat sebagai Ketua Kesenian Daya Mahasiswa Sunda DAMAS, Penasihat Departemen Kesenian Unpad dan pernah juga menjadi Asisten Dosen di Fakultas Sastera Unpad. Suatu hari, Ibing yang sedang bermain ke Radio Mara, melihat Aom Kusman, sahabatnya, tengah siaran Kuis Siapa Dia. Ibing pun ditawari menjadi penyiar di radio itu. Ibing tak menyia-nyiakan kesempatan itu. Keesokannya, ia langsung menjadi penyiar dengan nama samaran Ibing. Respons baik pun diterimanya dari para pendengar. Gaya bicaranya yang berintonasi khas Sunda melekat dalam diri Kang Ibing yang merupakan nama bekennya. Suatu hari, Ibing dipertemukan dengan sahabatnya yang kebetulan mengajak ikut serta melawak. Ibing menolak mentah-mentah tawaran itu karena dia bercita-cita jadi tentara. Tapi karena kebutuhan hidup yang mendesak, akhirnya Ibing ikut melawak. Lambat laun ilmu melawak dikuasainya dan ia pun dikenal sebagai seniman dan pelawak grup De Kabayan’s. Sejak terkenal sebagai pelawak, Ibing mendapat tawaran main film di tahun 1975, berjudul Si Kabayan arahan Sutradara Tutty Suprapto. Pilihan Tuty jatuh ke Ibing konon tertarik saat mendengarkan gaya humornya di Radio Mara tersebut. Selain bermain film, Kang Ibing juga memerankan Bintang Iklan dari beberapa produk. Sejak itulah sosok Kabayan sangat lekat pada sosok ayah tiga anak ini. Ketika tren bergeser ke sinteron, Kang Ibing tidak tertinggal. Ia turut berperan di sinetron Kabayan Orang Beken 1992. Kang Ibing juga dikenal sebagai dai yang lumayan padat jadwalnya. masa tuanya, Kang Ibing tetap berkarya. Di harian Pikiran Rakyat, secara rutin Kang Ibing bertindak sebagai komentator di Rubrik Sepakbola Bodor, artikel yang muncul ketika musim sepakbola datang, seperti Piala Eropa dan Piala Dunia. Terakhir, Kang Ibing menulis artikel soal Belanda vs Jerman di pertandingan Piala Dunia 2010 yang bertajuk “Rele Renang Nuting Tongharcet!” plesetan dari Rek eleh rek meunang, nu penting tong dahar bancet!’, yang berarti mau menang ataupun kalah, yang penting jangan makan bancet atau kodok kecil, Red.. Di situ, antara lain ia menulis dengan gaya lawakannya yang khas, “Ada juga tim medis yang mengusulkan, agar gampang menangani kalau terjadi apa-apa, sebaiknya pertandingan final ini dilangsungkan saja di halaman rumah sakit. Usul ini juga ditolak, karena repot, pemain sepak bola pabaliut jeung nu bezoek. Kisruh dengan para pembesuk, Red.” Keasyikan bekerja, Ibing terlambat menikah. Saat berkenalan dengan Nike, anak seorang tentara berpangkat kolonel, Ibing memberanikan diri melamar. Berbuah kemampuan meyakinkan calon mertua, Ibing diterima menjadi menantu. Perbedaan usia 13 tahun dengan Nike justru menjadi semangat hidup baginya. Nike memberinya anak, Kusumadika Rakean Kalang Sunda, Kusumananda Mega Septemdika, dan Diane Fatmawati. Anehnya, Ibing malah tak ingin ketiga anaknya menjadi pelawak. Kang Ibing meninggal dunia, Kamis malam tanggal 19 Agustus 2010, sekitar pukul WIB karena mengalami pendarahan akibat terjatuh dari lantai kamar mandi rumahnya. Pukul tadi, Kang Ibing dinyatakan meninggal dunia di UGD Rumah Sakit Al Islam,” ujar Operator Rumah Sakit Al Islam Abu Agna. Beberapa Film yang pernah dibintangi oleh Kang Ibing Si Kabayan 1975 Ateng The Godfather 1976 Bang Kojak 1977 Si Kabayan dan Gadis Kota 1989 Boss Carmad 1990 Komar Si Glen Kemon Mudik 1990 Warisan Terlarang 1990 Di Sana Senang Di Sini Senang 1990 Selain menjadi seniman ternyata Kang Ibing aktif juga menjadi da'i atau pendakwah. Diluar kesibukannya di dunia hiburan ia kerap memberikan ceramah agama Islam ke sejumlah tempat, termasuk ke pelosok-pelosok daerah. Tema dakwahnya menyangkut masalah-masalah keseharian, dibawakan dengan gaya humor yang segar. Kang Ibing pernah menyatakan bahwa kesuksesan karirnya tidak lepas dari doa yang tulus dari kedua orang tuanya. Ungkapan “Indung Tunggul Rahayu, Bapa Tangkal Darajat” senantiasa melekat di hatinya. Dan itu dijadikan pedoman hidup keluarganya serta tidak segan-segan memasang semboyan itu di ruangan tengah keluarganya. Sunda BIOGRAFI KANG IBING The Legend of Sunda Kang Ibing mangrupikeun pelawak Indonésia anu janten bagian tina grup komédi De'Kabayan anu kalebet Aom Kusman sareng Suryana Fatah. Pelawak ieu ogé aktip dina kasenian Sunda sareng ogé parantos aktip salaku Radio Mara Bandung sareng Wildan Nasution. Juragan nami lengkepna nyaéta R. Aang Kusmayatna Kusiyana Samba Kurnia Kusumadinata asalna ti pasangan R Suyatna Bin Aang - Nyi R Kusdiah Ratna Komala. Ibing sareng nini na dumuk di daérah Jl Asia Afrika. Mangsa budakna, Ibing katelah budak jahat kusabab teu bisa cicing waé. Ngan aya sababaraha hal anu anjeunna lakukeun, sapertos ngalukis domba tatangga. Ibing, anu ngagaduhan akal palinter, asup ka Universitas Padjadjaran, Jurusan Sastra Rusia saatos lulus ti SMAN 4 Bandung. Anjeunna kapaksa cicing di DAMAS Daya Mahasiswa Sunda kusabab anjeunna teu tiasa mayar biaya kosan. Pikeun milarian artos, unggal jam anjeunna angkat ka Pasar Andir sareng ngajual singkong. Teu jarang, sababaraha artos tina ngajual singkong dikirim ka kolotna pikeun ngabantosan biaya sakola kanggo lanceuk-lanceuk na. Kang Ibing parantos ngajabat salaku Kepala Daya Seni Siswa Sunda DAMAS, Penasihat Jurusan Seni Unpad sareng ogé parantos janten Asistén Dosén di Fakultas Sastra Unpad. Dina hiji dinten, Ibing, anu nuju maén di Radio Mara, ningali Aom Kusman, sobat dalitna, nyiarkeun kuis Saha Anjeunna. Ibing ogé ditawisan janten penyiar dina henteu nyéépkeun kasempetan éta. Isukna, anjeunna langsung janten penyiar dina nami samaran Ibing. Anjeunna nampi réspon anu saé ti anu ngadangukeun. Gaya nyariosna sareng lagu sundana asli ti Kang Ibing, anu namina kawéntar. Dina hiji dinten, Ibing pendak sareng sobat dalitna anu kabeneran ngajak anjeunna ngiringan komédi. Ibing datar nampik tawaran éta kusabab hoyong janten prajurit. Tapi kusabab kabutuhan hirup anu penting, akhirna Ibing ngiringan komedi. Laun-laun anjeunna ngawasa élmu komedi sareng anjeunna dikenal salaku seniman sareng pelawak grup De Kabayan. Kusabab kawéntar salaku pelawak, Ibing kéngingkeun tawaran pikeun maénkeun pilem di taun 1975, judulna Si Kabayan arahanna Tutty Suprapto. Ibing nyarios yén anjeunna resep nalika ngadangukeun gaya humor na dina Radio Mara. Salain ti maén dina pilem, Kang Ibing ogé maénkeun bintang komérsial pikeun sababaraha produk. Ti saprak éta, sosok kabayan caket pisan sareng bapak ieu ti tilu murangkalih. Nalika tren na ngalih ka sinteron, Kang Ibing henteu tinggaleun. Anjeunna ogé maénkeun peran dina sinétron Kabayan Orang Beken 1992. Kang Ibing katelah ogé dai sibuk. Dina sepuhna, Kang Ibing teras damel. Dina poéan Pikiran Rakyat poéan, Kang Ibing rutin bertindak salaku koméntator dina kolom Sepak Bola Bodor, tulisan anu muncul nalika usum maén bal, sapertos Piala Éropa sareng Piala Kang Ibing nyerat tulisan ngeunaan Walanda vs Jérman dina Piala Dunia 2010, judulna "Nuting Tongharcet Renang Relay!" sandiwara 'Rek eleh rek meunang, nu penting tong dahar bancet!', anu hartosna naha anjeun hoyong éléh atanapi éléh, anu penting henteu tuang bancet atanapi bangkong alit, Ed.. Di sana, anjeunna nyerat, diantara anu sanésna, dina gaya guyonan anu khas, "Aya ogé tim médis anu nyarankeun, pikeun langkung gampang nanganan upami aya kajadian, pertandingan final ieu kedah diayakeun di lapangan rumah sakit. Usul ieu ogé ditolak, kusabab éta repot, pamaén bal Pabaliut Jeung Nu Bezoek. Bingung sareng pengunjung, Ed. " Éta pikaresepeun damel, Ibing nikah telat. Nalika anjeunna pendak sareng Nike, putra saurang prajurit anu pangkatna kolonél, Ibing usaha pikeun ngalamar. Kalayan kamampuan ngayakinkeun minantu payun, Ibing ditampi janten mantu. Beda antara umur 13 taun sareng Nike parantos janten roh kahirupan pikeun anjeunna. Nike masihan budak, Kusumadika Rakean Kalang Sunda, Kusumananda Mega Septemdika, sareng Diane Fatmawati. Heran, Ibing bahkan henteu hoyong tilu budakna janten pelawak. Kang Ibing wafat, dinten Kemis 19 Agustus 2010, sakitar WIB kumargi pendarahan murag tina lantai kamar mandi 845 wengi, Kang Ibing parantos maot di kamar darurat Rumah Sakit Al Islam, "saur operator Rumah Sakit Al Islam Abu Agna. Sababaraha pilem anu dibéntangan ku Kang Ibing Si Kabayan 1975 Ateng The Godfather 1976 Bang Kojak 1977 The Kabayan and the City Girl 1989 Boss Carmad 1990 Komar Si Glen Kemon Homecoming 1990 Forbidden Legacy 1990 There Happy Here Happy 1990 Salain ti janten seniman, tétéla Kang Ibing ogé aktip salaku da'i atanapi da'wah. Salain tina kahirupanna anu sibuk di dunya hiburan, anjeunna sering nganteurkeun ceramah agama Islam ka sababaraha tempat, kalebet daérah terpencil. Téma dakwahna ngeunaan masalah sadidinten, ditepikeun dina gaya humor anu seger. Kang Ibing kantos nyatakeun yén kasuksésan karirna moal tiasa leupas tina doa tulus kolotna. Kalimah "Indung Tunggul Rahayu, Bapa Tangkal Darajat" sok nyangkut dina jero haténa. Sareng dianggo salaku pedoman pikeun kahirupan kulawargana sareng henteu ragu nempatkeun moto di ruang keluarga kulawargana.
KangIbing Mencat Kambing Tetangga. May 13, 2017. SUBANG, Lampusatu. com,- Bagi orang Sunda di Jawa Barat Kang Ibing merupakan suatu sosok teladan, dimana salah seorang seniman asli Sunda yang namanya melegenda hingga saat ini bukan hanya di dalam tetapi luar Negeri. Buktinya, kalimat pepatah kang Ibing yang berisi petuah dalam bahasa Sunda
Kompasiana adalah platform blog. Konten ini menjadi tanggung jawab bloger dan tidak mewakili pandangan redaksi Kompas. Nama Raden Aang Kusmayatna Kusumadinata mungkin tidak banyak dikenal publik Indonesia. Namun, jika nama akrabnya, Kang Ibing, yang disebut, maka orang akan dengan cepat mengingatnya sebagai Si Kabayan. Kang Ibing lahir di Sumedang, 20 Juni 1946. Selama hidupnya, dirinya aktif sebagai pelawak sejak 1975 sampai 2010. Tidak sendiri, Kang Ibing sering tampil bersama kawan-kawannya Aom Kusman dan Suryana Fatah. Keaktifannya pada kesenian Sunda sering membuat guyonan-guyonannya kental dengan adat dan logat Sunda. Sampai 1990an, Kang Ibing sempat membintangi beberapa film yang membuat namanya melambung, terutama SI KABAYAN pada 1975 dan SI KABAYAN DAN GADIS KOTA pada 1989. Setelah membuat kesenian lawak Indonesia dan Sunda melejit, pada Kamis, 19 Agustus 2010, Indonesia harus kehilangan salah satu pelawak berbakat yang berdedikasi pada seni dan budaya Sunda ini, setelah dirinya meninggal karena pendarahan akibat terjatuh di kamar mandi rumahnya. Setelah dibawa ke Rumah Sakit Al Islam Bandung, dirinya dinyatakan telah meninggal oleh pihak rumah sakit. Serangan jantung adalah penyebab meninggalnya Kang Ibing. Penyakit ini pun dideritanya sejak 15 tahun yang lalu. Sebelum meninggal, Kang Ibing mengeluh mual, pusing, kemudian muntah. Kang Ibing disemayamkan di rumah duka di Jl. Kencana Wangi Komplek Pandan Wangi Kelurahan Buahbatu, Kecamatan Buahbatu, Bandung. Jenazah akan dimakamkan di Gunung Puyuh Sumedang. Lihat Sosbud Selengkapnya
Jawara-jawara silat se-Purwakarta adu kekuatan di Bale Kahuripan Wanayasa, dalam rangka memeriahkan HUT Purwakarta ke-191 Selengkapnya